Obowiązek oznakowania produktów plastikowych

Od 24 maja 2023 roku obowiązuje obowiązek oznakowania niektórych produktów plastikowych wprowadzanych do obrotu, za którego złamanie grozi sankcja do 100 000 zł. Zgodnie z art. 3j ustawy z dnia  11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (dalej: „ustawa o obowiązkach przedsiębiorców”)[1] przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 8 do ustawy jest obowiązany do zapewnienia umieszczenia na opakowaniach tych produktów lub na samych produktach oznakowania na zasadach określonych w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2020/2151 z dnia 17 grudnia 2020 r. ustanawiającym zasady dotyczące zharmonizowanych specyfikacji w odniesieniu do oznakowania produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w części D załącznika do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (Dz. Urz. UE L 428 z 18.12.2020, str. 57, z późn. zm.( 52 )) i zgodnie ze wzorami określonymi w tym rozporządzeniu.

Do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objętych wymogiem dotyczącym oznakowania zalicza się:

1) podpaski higieniczne, tampony oraz aplikatory do tamponów;

2) chusteczki nawilżane, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej i uprzednio nawilżone chusteczki do użytku domowego;

3) wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i filtry zawierające tworzywa sztuczne sprzedawane do używania łącznie z wyrobami tytoniowymi;

4) kubki na napoje.

Oznakowanie ma informować konsumentów o obecności tworzyw sztucznych w produkcie, o niepożądanych sposobach unieszkodliwiania odpadów w przypadku danego produktu i o negatywnym wpływie na środowisko wynikającym z zaśmiecania lub innych nieodpowiednich sposobów unieszkodliwiania odpadów w przypadku tego produktu. Jak już wskazano szczegółowe zasady dotyczące oznakowania są określone w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2020/2151 z 17.12.2020 r. ustanawiającym zasady dotyczące zharmonizowanych specyfikacji w odniesieniu do oznakowania produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w części D załącznika do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko – dalej jako rozporządzenie 2020/2151[2].

W wytycznych Komisji z dnia 31 maja 2021 r. dotyczących produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko[3] (s. 30-31) wskazano, iż w przypadku kubków na napoje, poza określeniem, czy produkt znajdujący się w nim jest żywnością czy napojem, należy przedstawić wytyczne co do tego, w jaki sposób traktować kubki, które producent wprowadza do obrotu puste, ale które detalista może napełnić zarówno żywnością, jak i napojem. Przewidziane zastosowanie kubków na napoje jednorazowego użytku wykonanych z tworzywa sztucznego i fakt, czy są przeznaczone na żywność czy napoje, są zazwyczaj znane początkowemu dystrybutorowi lub podmiotowi napełniającemu kubki. Jeżeli w momencie wprowadzania do obrotu nie jest jasne, czy produkt jest kubkiem na napoje czy pojemnikiem na żywność, co może mieć miejsce w przypadku niektórych pojemników sprzedawanych w sklepach detalicznych i hurtowych, producent musi zachować zgodność z wymogami określonymi w dyrektywie dotyczącymi obu rodzajów produktów. Na przykład, aby zapewnić zgodność z przepisami dyrektywy, produkt musi być oznakowany zgodnie z przepisami art. 7 dyrektywy 2019/903.

Jak już podano obowiązek oznakowania obowiązuje od dnia 24 maja 2023 roku. Tym niemniej zgodnie  z art. 12 ust. 2  ustawy o  zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw [4] produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 8 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców wprowadzone do obrotu bez wymaganego oznakowania przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy mogą być sprzedawane albo przekazywane nieodpłatnie nabywcom na terytorium kraju lub wykorzystane na użytek własny do wyczerpania zapasów tych produktów.

Sankcje za złamanie nakazu oznakowania są bardzo dotkliwe, albowiem wynoszą od 10 000 zł do 100 000 zł (art. 40a pkt 8 w związku z art. 40b ust. 1 pkt 3 ustawy o obowiązkach przedsiębiorców).

                                                                                                          radca prawny, dr Bartosz Draniewicz

[1] Tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 1903.

[2] Dz.U. L z 18.12.2020 r., s. 57.

[3] Dz.U. C 216 z 7.6.2021, s. 1.

[4] Dz.U. poz. 877.