Zastrzeżenie informacji o środowisku

Informacje o środowisku podlegają szerokiemu udostępnianiu. Mają one nierzadko wartość handlową, co może stanowić podstawę złożenia wniosku o ich nieudostępnianie. Musi to jednak nastąpić w 14 dniowym terminie od dnia ich przekazania. 

W wyroku z 1 marca 2023 r. (IV SA/Wa 2585/22 – niepublikowanym) WSA w Warszawie uznał, że  skoro ustawodawca z dniem 1 stycznia 2017 r. wprowadził 14 – dniowy termin na złożenie  wniosku o zastrzeżenie informacji mających wartość handlową, to intencją ustawodawcy było zakreślenie ram czasowych dla wnioskodawców w zakresie możliwości skorzystania z takowego uprawnienia. Przyjęcie koncepcji, że organ mógłby procedować merytorycznie w zakresie wniosku złożonego z naruszeniem 14 – dniowego terminu podważałoby sens wprowadzenia tej regulacji prawnej

Stan prawny

Art. 16 ust. 1 punkt 7 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tj. Dz.U. z 2022 r., poz. 1029 – „ustawa środowiskowa”) ma brzmienie  „Władze publiczne mogą odmówić udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie po rozważeniu interesu publicznego przemawiającego za udostępnieniem informacji w konkretnym przypadku, jeżeli udostępnienie tych informacji może naruszyć: (…)

ochronę informacji o wartości handlowej, w tym danych technologicznych, dostarczonych przez osoby trzecie i objętych tajemnicą przedsiębiorstwa, jeżeli osoby te złożyły wniosek o wyłączenie tych informacji z udostępniania, zawierający szczegółowe uzasadnienia dotyczące możliwości pogorszenia ich pozycji konkurencyjnej; (…).

Zgodnie z art.  16 ust. 3 ustawy środowiskowej wniosek o wyłączenie informacji z udostępniania, o którym mowa w ust. 1 pkt 7, może zostać złożony nie później niż w terminie 14 dni od dnia dostarczenia władzom publicznym informacji o wartości handlowej, w tym danych technologicznych, objętych tajemnicą przedsiębiorstwa.

 Stanowisko WSA

W sprawie kontrolowanej przez WSA (IV SA/Wa 2585/22)  organ po wpłynięciu wniosku o udostępnienia informacji o środowisku zwrócił się do przedsiębiorcy o zajęcie stanowiska i ewentualnie wskazanie, czy określone informacji mają być zastrzeżone jako mające wartość handlową. Sam wniosek o udostępnienie informacji, jak i pytanie ze strony organu skierowane do przedsiębiorcy w wyniku złożonego wniosku, miało miejsce kilka miesięcy po przekazaniu władzom publicznym informacji. Przedsiębiorca wniósł o nieudzielanie określonych informacji powołując się na art. 16 ust. 1 pkt 7 ustawy środowiskowej. Był to powód odmowy w drodze decyzji udzielenia wnioskodawcy żądanych informacji o środowisku. Decyzje odmowne zostały uchylone przez WSA w Warszawie, przede wszystkim z tego względu, że przedsiębiorca uchybił terminowi, o którym mowa w art. 16 ust. 3 ustawy środowiskowej. 

Sąd wyjaśnił, że  przepis ten w obowiązującym kształcie wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2017 r. na mocy art. 1 pkt 10 lit. b ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1936). W przepisach obowiązujących przed 1 stycznia 2017 r. nie było terminu, w którym mógł być zostać złożony wniosek o wyłączenie z udostępniania informacji o wartości handlowej, w tym danych technologicznych, objętych tajemnicą przedsiębiorstwa. Zdaniem Sądu, przedsiębiorca był zobowiązany do złożenia wniosku o wyłączenie informacji z udostępniania w terminie 14 dni od dnia przedłożenia ich organowi, a nie dopiero na skutek wpłynięcia wniosku o udzielenie informacji o środowisku.

 WSA podkreślił, że inicjatywa zastrzeżenia informacji powinna następować z własnej woli danego podmiotu. Podmiot przekazujący informacje powinien wykazać się daleko idącą przezornością i już na etapie ich przekazywania zastrzec jakie dokumenty/dane chce wyłączyć z udostępniania a wniosek swój w tym przedmiocie uzasadnić. Sąd wskazał, że  termin ten ma charakter zawity, a dokonanie czynności (złożenie wniosku o nieudostępnianie informacji) po upływie 14 dni od dnia przekazania informacji władzom publicznym jest bezskuteczne.

Przyjmując, że termin o którym mowa w art. 16 ust. 3 ustawy środowiskowej ma charakter prekluzyjny (procesowy), spóźniony wniosek, aby miał możliwość być rozpoznany merytorycznie powinien być złożony wraz z podaniem o przywrócenie terminu.   Inaczej nie wywołuje on skutków prawnych.

Warto jednak pamiętać, że postępowanie w sprawie przywrócenia terminu jest bowiem oparte na zasadzie skargowości. Nie jest dopuszczalne wszczęcie postępowania o przywrócenie terminu z urzędu, w tym również na skutek interpretacji pism składanych przez stronę w postępowaniu administracyjnym, o ile nie zawierają one jednoznacznego żądania w tym zakresie. W orzecznictwie z kolei jest prezentowany pogląd, zgodnie z którym sam fakt dokonania określonej czynności po terminie nie może być podstawą do domniemania, że osoba zainteresowana składa wniosek o przywrócenie terminu

                                                                                               radca prawny

                                                                                               dr Bartosz Draniewicz